มรดกโลกคืออะไร หลายๆท่านอาจจะเคยได้ยินกันมาบ้างแล้วว่้าอะไรบ้างที่เราเรียกได้ว่าเป็นมรดกโลก แต่หลายๆท่านก็ไม่ได้
ทราบถึงรายละเอียดว่ามรดกโลกแบ่งออกได้เป็นกี่ประเภทอะไรบ้าง แล้วที่ไหนของโลกบ้างที่จัดอยู่ในมรดกโลก
ดังนั้นวันนี้ coolpha จะขอมาเล่ารายละเอียดเล็กๆน้อยๆให้สมาชิกเด็กไอทีคลับได้ทราบกันนะค่ะ โดยที่เรา
สามรถแบ่งออกได้เป็น
1.มรดกโลกทางวัฒนธรรม
2.มรดกโลกทางธรรมชาติ
สวนแขวนแห่งบาบิลอน (The hanging gardens of Babylon)1.มรดกโลกทางวัฒนธรรม อนุสัญญาได้กำหนดคุณสมบัติของมรดกโลกทางวัฒนธรรมไว้ 3 ประการคือ
1.1.อนุสรณ์สถาน ซึ่งรวมถึงสิ่งปลูกสร้างที่มีลักษณะเฉพาะได้แก่ที่อยู่อาศัย พระราชวัง สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
ป้อมปราการ โรงงานเก่าแก่เป็นต้น ทั้งนี้ให้รวมประติมากรรมและจิตรกรรมของอนุสรณ์สถานเหล่านี้ ถ้ำที่มีรอยจารึก
แหล่งโบราณคดีประเภทสุสานไว้ด้วย
1.2.กลุ่มอาคาร ที่ประกอบขึ้นเป็นเมือง เป็นแขวงและหมู่บ้าน
1.3.สถานที่หรือแหล่งที่เป็นผลงานที่มนุษย์สร้างขึ้นหรือเป็นผลงานร่วมกันของธรรมชาติและมนุษย์
เช่นภูมิทัศน์ในเขตเมืองหรือในพื้นที่ชนบท
2.มรดกทางธรรมชาติ ในส่วนที่เกี่ยวกับมรดกทางธรรมชาติของมนุษย์ อนุสัญญาได้กำหนดไว้ดังนี้
2.1.การก่อตัวทางกายภาพและทางชีวภาพ เช่น ป่า,ภูเขา,ภูเขาน้ำแข็ง,เกาะ,ทะเลสาบ,ถ้ำเป็นต้น
2.2.ถิ่นที่อยู่ต่างๆของพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์,เช่นแนวปะการัง,ป่าโซนร้อน,พื้นที่ลุ่มเป็นต้น
2.3.สถานที่ที่แสดงไว้อย่างชัดแจ้งว่าเป็นแหล่งหรือพื้นที่ทางธรรมชาติ เช่นอุทธยานแห่งชาติ
วัดอาทิมิสแห่งเอฟีซัส(The temple of Artemis at Ephesus)มรดกโลกทางวัฒนธรรม
ในแหล่งมรดกโลกจำนวน 730 แหล่งที่ขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกโลกมีแหล่งมรดกมากกว่า2ใน3(หรือ 563แหล่ง)
ที่ถูกคัดเลือกให้เป็นมรดกโลกที่ทรงคุณค่าทางวัฒนธรรมซึ่งจำเป็นจะต้องมีคุณสมบัติดังนี้
1.เป็นตัวแทนของผลงานชิ้นเอก ที่แสดงถึงผลงานความอัจฉริยภาพแห่งการสร้างสรรค์ของมนุษย์
ดังตัวอย่างเช่น พระราชวังโชนบรูนน์ประเทศออสเตรีย,นครประวัติศาสตร์อูโรเพรโตและบราซิลเลียประเทศบราซิล,
นครวัดประเทศกัมพูชา,เมืองเก่าคูโบรว์นิกส์ประเทศโครเอเชีย,เมืองป้อมปราการอะโครโปลิสประเทศกรีซ,
จัตุรัสแดงในกรุงมอสโกประเทศรัสเซีย,นครประวัติศาสตร์โทเลอโดประเทศสเปน,วิหารอาร์เคนประเทศเยอรมนีทัชมาฮาล-The Taj Mahal ประเทศอินเดีย
ทัชมาฮาลเป็นสุสานหินอ่อนสีขาวขนาดมหึมาที่สร้างขึ้นระหว่างปี พ.ศ.2174-2191 ณ เมืองอัคระ โดยจักรพรรดิโมกุลชาห์ เจฮัน
พระองค์ทรงปราถนาที่จะจารึกความทรงจำเกี่ยวกับมเหสีอันเป็นที่รัก ของพระองค์ไว้ชั่วนิรันดร อนุสรณ์สถานแห่งนี้เป็นไข่มุก
แห่งศิลปะมุสลิมในอินเดียที่สร้างขึ้นด้วยอานุภาพแห่งความรักและเป็นหนึ่งในบรรดาผลงานชิ้นเยี่ยมที่ได้รับการชื่นชมไปทั่วโลก
2.เป็นพัฒนาการด้านศิลปะสำคัญที่ทรงคุณค่า ของมนุษย์ในช่วงเวลาหนึ่ง หรือในพื้นที่แหล่งวัฒนธรรม
แห่งหนึ่งของโลกเพื่อพัฒนาสถาปัตยกรรมหรือเทคโนโลยี ศิลปกรรมทางด้านอนุสรณ์สถาน การวางผังเมือง
และการออกแบบภูมิทัศน์ ตัวอย่างเช่นเดอโลสประเทศกรีซ,อุทยานนครประวัติศาสตร์นาราประเทศญี่ปุ่น,
เมอดินาแห่งเฟซประเทศโมร็อกโก,ศูนย์ประวัติศาสตร์วอร์ซอประเทศโปแลนด์,ศูนย์ประวัติศาสตร์คอร์โดบาประเทศสเปน,
อุทยานเมืองโบราณฮอยประเทศเวียดนามเป็นต้นโบสถ์รอสคิลด์ - Roskilde Cathedral ประเทศเดนมาร์ก
สร้างขึ้นระหว่างศตวรรษที่ 12-13 เป็นโบสถ์สแกนดิเนเวียนแห่งแรกที่ถูกสร้างขึ้นด้วยอิฐในรูปแบบศิลปะกอธิก
โบสถ์แห่งนี้เป็นต้นแบบของสถาปัตยกรรมในรูปลักษณ์เดียวกันที่แพร่หลายไปทั่วทางยุโรปตอนเหนือ
3.มีหลักฐานพิสูจน์ว่ามีความเป็นหนึ่ง หรือมีคุณลักษณะเฉพาะทางด้านวัฒนธรรมและประเพณี
ซึ่งยังปฏิบัติกันอยู่หรือสาบสูญไปแล้ว ตัวอย่างเช่นบูทรินท์ประเทศแอลเบเนีย,ทิพาซ่าประเทศแอลจีเรีย,
ทีร์ประเทศเลบานอน,เมืองโบราณเดอเชนเน่ประเทศมาลี,หุบเขากาฐมาณฑุประเทศเนปาล,แหล่งโบราณคดี
ที่ชาวินประเทศเปรูเป็นต้นอัลคัวลา แห่งเบนีฮัมหมัด - Al Qal'a of Beni Hammad
สภาพปรักหักพังของเมืองหลวงแห่งแรกของเจ้านคร "ฮัมมัคคิด" ตั้งอยู่ท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่เป็นภูเขา
ซึ่งมีความงดงามเป็นพิเศษ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.1550 และถูกรื้อทำลายใน พ.ศ.1695 ทำให้เราได้เห็นภาพลักษณ์
ป้อมปราการที่แท้จริงของเมืองมุสลิม สุเหร่ารวมทั้งห้องสวดถึง 13 แห่งและมีแถวที่นั่งถึง 8 แถวรวมถึงยังเป็นสุเหร่า
ที่ใหญ่โตที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศแอลจีเรีย
4.เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของลักษณะทางสถาปัตยกรรมหรือภูมิทัศน์ ซึ่งแสดงถึงเหตุการณ์ที่สำคัญทางประวัติศาสตร์
ในหลายๆยุคของมนุษยชาติตัวอย่างเช่น นครประวัติศาสตร์ซูคร์ประเทศโบลิเวีย,วัดและสุสานขงจื้อกูฟูประเทศจีน,
เทือกเขาวินยาเรสประเทศคิวบา,ฟอนเทนเนประเทศฝรั่งเศษ,ศาลเจ้าจองเมียวประเทศเกาหลี,เมืองโบราณ
อะเลปโปประเทศสาธารณรัฐอาหรับซีเรีย เป็นต้นนครสุเหร่าโบราณแห่งแบเจอร์ฮัท - The mosque city of Bagerhat ประเทศบังกลาเทศ
ตั้งอยู่ใจกลางของชานเมืองแบเจอร์ฮัท ณ จุดที่แม่น้ำคงคาและแม่น้ำพรหมบุตรไหลมารวมกัน
เมืองโบราณนี้สร้างขึ้นโดยนายพลชาวเตอร์กชื่อ อูลุกห์ ข่าน เจฮัน เป็นอาคารซับซ้อนแสดงถึงเทคนิคล้ำสมัย
และเป็นที่ตั้งของสุเหร่าและอนุสรณ์สถานโบราณจำนวนมากซึ่งส่วนใหญ่สร้างด้วยอิฐ
5.เป็นตัวอย่างที่อยู่อาศัยของมนุษย์ที่มีลักษณะโดดเด่น ซึ่งเป็นตัวแทนของวัฒนธรรมใดวัฒนธรรมหนึ่ง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อสถานที่แห่งนั้นได้รับความเสียหายจากผลกระทบของความเปลี่ยนแปลงที่ไม่อาจทำให้กลับคืน
ได้ดังเดิมยกตัวอย่างเช่นคัสบาห์แห่งอาเจียรส์,โบราณสถานฮาวานาและป้อมโบราณประเทศคิวบา,อาคารโบราณ
อะแชนตีประเทศกานา,ฮอลโลโคประเทศฮังการี,ศูนย์ประวัติศาสตร์ซีกิสซอราประเทศโรมาเนี่ยเป็นต้นศูนย์ศึกษาประวัติศาสตร์ซานตาครูซคอมพ็อกซ์ - The Historic Center of Santa Cruz de Momplox โคลัมเบีย
สร้างขึ้นในปี พ.ศ.2083 บนฝั่งแม่น้ำแม็กดาลีนา เมืองนี้ได้เป็นเมืองที่พัฒนาคู่ขนานไปกับแม่น้ำโดยมีถนนสายหลัก
ทำหน้าที่เหมือนเขื่อนสิ่งปลูกสร้างส่วนใหญ่ยังคงสภาพใช้งานได้เหมือนในครั้งแรกจนถึงปัจจุบันนี้ ทำให้มองเห็นภาพลักษณ์
เฉพาะของเมืองอาณานิคมของอาณาจักรสเปนได้อย่างชัดเจน
6.มีความเกี่ยวพันกับเหตุการณ์ หรือประเพณีที่ยังปฏิบัติกันอยู่ และอาจเกี่ยวข้องกับความคิด
ความเชื่อหรือเกี่ยวข้องกับศิลปะและวรรณกรรม ตัวอย่างเช่นเฮ็ด สแมชด์ อินบัฟฟาโลจัมพ์ประเทศแคนาดา,
เกาะโกเรประเทศเซเนกัล,หออิสรภาพประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นต้นอุทยานแห่งชาติกากาดู - Kakadu National Park ประเทศออสเตรเลีย
มรดกโลกแห่งนี้ใช้เป็นที่อยู่อาศัยติดต่อกันมานานกว่า 40,000 ปี ซึ่งมีภาพวาดในถ้ำ หินสลัก และแหล่งโบราณคดีได้บันทึกทักษะ
และวิถีชีวิตของผู้ที่อยู่้อาศัยในย่านนี้ซึ่งพบตั้งแต่กลุ่มพรานป่าในยุคก่อนประวัติศาสตร์จนถึงคนพื้นเมืองที่ยังอาศัย
อยู่ที่นั่นจนถึงทุกวันนี้
2.มรดกทางธรรมชาติ ในรายชื่อบัญชีมรดกโลกมีทั้งหมด 144 แหล่งได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็น
"แหล่งมรดกทางธรรมชาติ"แหล่งมรดกทางธรรมชาติแต่ละแหล่งจะต้องมีคุณสมบัติตามเกณฑ์ข้อใดข้อหนึ่ง ดังนี้2.1.เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นที่แสดงถึงยุคสำคัญ ของประวัติความเป็นมาของโลก ตัวอย่างเช่น
แนวปะการังมหึมาเดอะเกรทแบริเออร์รีฟประเทศออสเตรเลีย,หมู่เกาะกาลาปากอสประเทศเอกวาดอร์,ไอโซลอีโอลีประเทศอิตาลี
อุทยานเยลโลสโตนประเทศสหรัฐอเมริการเป็นต้นแหล่งซากดึกดำบรรพ์เบอร์เกสเชล - The Fossil bearing site of Burgess Shale ประเทศแคนาดา
ครอบคลุมพื้นที่มหึมาจำนวน 23,000 ตร กม เต็มไปด้วยยอดเขา ภูเขาน้ำแข็ง ทะเลสาบ น้ำตก หุบเขา
ซึ่งบริเวณดังกล่าวเป็นที่ตั้งของแหล่งมรดกเบอร์เกสเชล และมีซากของสัตว์ทะเลที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม และมี
ความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะสามารถบ่งบอกได้เป็นอย่างดีถึงประวัติความเป็นมาของชีวิตบนผิวโลก
2.2.เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นมากที่แสดงถึงกระบวนการต่อเนื่องที่สำคัญ ของวิวัฒนาการและพัฒนาการ
ทางระบบนิเวศวิทยา ตัวอย่างเช่นลอสกลาเซียเรสประเทศอาร์เจนตินา,เขตสงวนกัวนาคาสท์ประเทศคอสตาริกา,ถ้ำสก็อคจันประเทศโลวีเนี่ย,
อุทยานแห่งชาติภูเขาเคนยาประเทศเคนยาเป็นต้นอุทยานป่าธรรมชาติ - Mount Kenya ประเทศเคนยา
เป็นภูเขาที่มีความสูงเป็นลำดับที่สองในทวีปแอฟริกา ที่แห่งนี้เป็นแหล่งที่ตั้งของภูมิทัศน์ที่มีความหลากหลายแปลกตา
รวมทั้งภูเขาน้ำแข็งและป่าที่มีลักษณะพิเศษ พืชสายพันธุืแอฟริกาที่เติบโตบนภูเขาสูงซึ่งเด่นชัดอย่างมากทางด้าน
วิวัฒนาการและการปรับตัวนับพันปีทางนิเวศของพืชสายพันธุ์เหล่านี้
2.3.แหล่งของสภาพทางธรรมชาติที่มีความเป็นเลิศหรือเป็นพื้นที่ที่มีความงดงามเป็นพิเศษ เช่น
อุทยานแห่งชาติอิกัวซูประเทศบราซิล,อุทยานประวัติศาตร์ฮวงหลงประเทศจีน,อุทยานแห่งชาติกาแรมบาประเทศคองโก,
สันดอนสามเหลี่ยมดานูบประเทศโรมาเนี่ย,ภูเขาวูยี - Mount Wuyi ประเทศจีน
เป็นภูเขาที่มีความสวยงามเป็นอย่างมาก ประกอบไปด้วยแหล่งโบราณคดีที่มีลักษณะเฉพาะและมีวัดจำนวนมาก
รวมทั้งศูนย์ศึกษาเกี่ยวกับการก่อตั้งลัทธิขงจื้อใหม่ มีการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและเป็นแหล่งพักพิง
ของสัตว์สายพันธุ์ดั้งเดิมเป็นจำนวนมากและเป็นสัตว์พื้นเมืองของจีน
2.4.เป็นแหล่งท้องถิ่นที่อยู่อาศัยทางธรรมชาติที่สำคัญและโดดเด่นที่สุดเพื่อการสงวนรักษาความหลากหลาย
ทางชีวภาพ เช่นอุทยานแห่งชาตินันทาเทวีประเทศอินเดีย,เขตสงวนรักษาอาราเบียนโอรินก์ซประเทศโอมานเป็นต้นหมู่เกาะซับ แอนตาร์ติกน้อย - Sub Antarctic Island ประเทศนิวซีแลนด์
ประกอบไปด้วยหมู่เกาะ 5 เกาะ ตั้งอยู่ในทะเลใต้ ณ จุดเชื่อมต่อระหว่างกระแสน้ำแอนตาร์กติกกับกระแสน้ำกึ่งโซนร้อน
จึงมีความสมบูรณ์ด้านความหลากหลายทางชีวภาพเป็นพิเศษ และยังเป็นแหล่งรวมของแพลงตอน นกทะเล
หลาย ๆ ชนิดอีกด้วย
แหล่งมรดกบางแหล่ง เป็นทั้งแหล่งมรดกโลกและพื้นที่สงวนชีวมณฑลในเวลาเดียวกันภายในระยะเวลา
ไม่ถึง 20 ปี เช่น อะมิสแต็ด ประเทศคอสตาริกาและปานามา ซึ่งมีคุณค่าในแง่ของพันธุ์พืชและสัตว์หายากรวมทั้งเป็น
แบบอย่างของระบบการจัดการและพัฒนาการของคนในพื้นที่ ที่มีส่วนร่วมในการสงวนรักษาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตแบบ
ดั้งเดิมแหล่งมรดกร่วม มันไม่ใช่เรื่องง่ายเสมอไปเลยนะค่ะที่จะกำหนดข้อแตกต่างระหว่างแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติ ซึ่งcoolpha
คิดว่าแหล่งมรดกบางแหล่งมีคุณสมบัติที่เข้าเกณฑ์ของแหล่งมรดกโลกทั้งสองประเภทและไม่ได้มีการลงทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก
ซึ่งมีจำนวนถึง23แหล่งให้เป็น แหล่งมรดกร่วม ณ ที่นี้ coolpha ขอยกตัวอย่างสัก 2 ที่นะค่ะ
1.แหล่งสงวนรักษาทางประวัติศาสตร์มาคูพิคคู (Machu Picchu) ประเทศเปรู
ซึ่งมาคูพิคคูตั้งตระหง่านอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นภูเขาสูง 2,430 เมตรในสภาพที่งดงามและสูงชันเป็นอย่างยิ่ง
ท่ามกลางป่าเขาเขตร้อน มาคูพิคคูอาจเป็นสิ่งปลูกสร้างในเขตเมืองที่น่าพิศวงที่สุดของอาณาจักรอินคา ที่มองดูราวกับว่า
ถูกสลักเสลาออกมาจากธรรมชาติให้เป็นเนินหินที่ลาดชัน ไม่ว่าจะเป็นกำแพงที่ใช้กันข้าศึกที่สูงชัน หรือพื้นขั้นบันได
รวมไปถึงพื้นหินลาดขนาดใหญ่มหึมาอีกด้วย
2.หน้าผาบันเดียการาแห่งโดกอน (the Bandiagara Cliffs in the land of Dagons)ประเทศมาลี
หน้าผาเหล่านี้มีหน้าที่ป้องกันโครงสร้างทางด้านสถาปัตยกรรมที่มีความสวยงามเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งประกอบไปด้วย
บ้านเรือน ร้านค้าเกลือ แท่นบูชา เขตสงวนรักษาพันธุ์สัตว์ และที่แห่งนี้ยังเป็นจิตวิญญาณของวัฒนธรรมเก่าแก่
โดกอนมานานหลายศตวรรษอีกด้วย
นอกจากนี้ลักษณะทางภูมิศาสตร์และทัศนียภาพของที่ราบสูงบันเดียการาทำให้สถานที่แห่งนี้กลายเป็น
แหล่งมรดกที่น่าประทับใจมากที่สุดในแอฟริการตะวันตกเลยนะค่ะ^^
ในการรวบรวมมากพอสมควร แต่ยังค่ะ มันยังไม่หมดเพียงเท่านี้คอยติดตามชมในตอนต่อไป เกี่ยวกับมรดกโลกที่อยู่ในภาวะวิกฤต
มรดกโลกสันติภาพและการพัฒนา รวมไปถึงมรดกโลกของประเทสไทยด้วยค่ะ แล้วพบกันนะค่ะ
